अत्रे उवाच .....
Privacy Policy © WITH THE AUTHOR. All Rights Reserved. Publishing without the consent will be an offence under Copyright Protection Act.
Saturday, April 26, 2025
बेड़ा पार
Saturday, October 5, 2024
जबाब
कमलदलात भुंग्यांना कोणी कोंडले
विश्वाचे आर्त कोणी कोंडले
*********************
©️ अभिजीत अत्रे. पुणे
०५ ओक्टोबर २०२४
**********************
Tuesday, October 1, 2024
फुकट
फुकट, फुकट, फुकट
शर्टवर शर्ट फुकट
मान्सून सेलच्या धमाक्यात
पाऊस सुद्धा, चक्क फुकट
नेस कॉफीवर कप फुकट
सोन्याच्या दागिन्यांवर
चांदीचं नाणं, चक्क फुकट
फुकट, फुकट, फुकट
झोपडपट्टीत नळ फुकट
नगरसेवकाच्या सौजन्याने
संकुलातील बाकसुद्धा, चक्क फुकट
हेमा मालिनीचा नाच फुकट
दहीहंडी मंडळामुळे भर चौकात
माधुरीचे दर्शनं, चक्क फुकट
फुकट, फुकट, फुकट
पुढाऱ्याला पेन्शन फुकट
बुडवणाऱ्याला कर्ज फुकट
करदात्याच्या ढुंगणावर एक
सणसणीत लाथ, चक्क फुकट
जनतेच्या तिजोरीतून ओटी भरून
प्रेम फुकट, आशिर्वाद फुकट
आमदारांच्या कृपेने
झोपल्यावर स्वप्नं फुकट
नाल सापडला आहे रात्री
मिळणार अबलख घोडा, चक्क फुकट
शरीराबरोबर साला आत्मा फुकट
फुकट्यांच्या या दुनियादारीत
गेले की आयुष्य, चक्क फुकट.
फुकट फुकट फुकट
------------------------------
©️ अभिजीत अत्रे. पुणे
२८ सप्टेंबर २०२४
**********
Friday, October 14, 2022
मावळ्यांचे मनोगत
काय ती झाडी
काय ती वाडी
रंगी रंगले गडी
काझीरंगा || १ ||
भगव्याची आण
अन् धनुष्यबाण
आमचे पंचप्राण
गोठलेले || २ ||
का पेटवावी कान्हा
मशाल पुन्हा
मायेचा पान्हा
आटलेला || ३ ||
ही साहेबांची
ही वारसांची
मराठी माणसाची
कोणती रे || ४ ||
सोने लुटू विचारांचे
कोणत्या दसऱ्याचे
पाप सीमोल्लंघनाचे
आमच्याच माथी || ५ ||
दुभंगली नाती
दुभंगली पाती
कोण सेनापती
सह्याद्रीस || ६ ||
बीजे रुजणार
दुहीची माळावर
कसे फुटणार
गवतास भाले || ७ ||
******
अभिजीत अत्रे, पुणे
१३ ऑक्टोबर २०२२
(ता. क.: वसंत कानेटकर लिखित 'जिथे गवतास भाले फुटतात ' या नाटकावर आधारित, सध्याच्या राजकीय घडामोडींशी कोणताही संबंध नाही.)
Monday, September 28, 2020
अक्कलकोट
अक्कलकोट
--------------------
आसक्तीच्या पलीकडे
धुक्यात हरवलेल्या वाटेवर
लागते त्याचे गाव,
हे कळतं, पण वळत नाही..
गाठतो नवे नवे गाभारे, ठेचकाळतो उंबरठ्यावर,
मूर्तीचे दर्शन होते,
पण भेट होत नाही,
प्रदक्षिणेच्या चकव्यातच थिजतात पाय
कळस दिसतो,
पण दिशा सापडत नाही
काय चुकतं, तेच कळत नाही
घंटा वाजवून वर्दी देतो तो हमखास त्याच्या आगमनाची
नंदीच्या दोन कानांच्या बरोबर
मध्ये टेकवतो हनुवटी,
आणि सरळ रेषेत पाहतो शिवलिंगाकडे, वाईला.
मनातली रुखरुख प्रथम उघड करतो मूषकाच्या कानात, गणपतीपुळ्याला.
जपतो चालताना विष्णू मंदिरात, पाय पडायला नको कासवावर
(साली उगाच नसती आफत)
परवडत असताना
उतरतो भक्तनिवासात, स्वरूपानंदाच्या पावसला.
आवडीने भुरकतो आमटी भाताचा महाप्रसाद,
घटकाभर ध्यानस्थही
होतो गोंदवल्याला तळघरात,
थेट समाधीला खेटून
मान्य,
प्रत्येकवेळी सगळं चोख
होतंच असं नाही
एकदा शेगांवी, महाराजांच्या पादुकांवर डोके टेकवताना,
त्याला आठवलेल्या त्याच्या चपला, स्टँड बाहेर काढलेल्या
केवढा शरमला होता
तेव्हा तो, चरफडला होता स्वतःवर
चपलांची आसक्ती सुटत नाही, संसाराची काय सुटणार
असाच एकदा कडेलोट
झाला होता दापोलीला
रात्री चिकन आणि कोंबडीवडे खाताना,जेव्हा बायको म्हणाली
"आज चतुर्थी..
सकाळी आंजर्ल्याला गणपतीचं दर्शन घेतलं होतं".
आणि कसनुसा झाला होता जेव्हा वाडीला त्याने केला होता त्रागा,
बासुंदीची बंद दुकानं बघून, वरमला होता नंतर
"घरी काय दूध आटवता येत नाही का?"..ऐकल्यावर.
पण हे कधीतरी, क्वचितच.
( देवाने पण थोडे समजून घ्यायला हवे ना राव.. )
एरवी तो चोख वागतो,
बालाजीचे कापूर वासाचे
बुंदीचे लाडू, आठवणीने
वाटतो सर्वांना कार्यालयात
रात्रभर उभा राहतो
धक्के खात रेल्वेत,
पण तीन दिवसात
पिठापूर करूनच परततो
देणगी देतो नियमित अन्नछत्रास
आणि जपून ठेवतो,
अभिषेकाच्या
धुरकटलेल्या पावत्या,
दुमडलेल्या अंगाऱ्यासकट
एकदा एका गुरुंचे
पाय धरून पहिले त्याने,
धुक्यातील वाट नाही दिसली, चिखल दिसला तळव्याखाली
असाच उदास बसला होता
त्या दिवशी दुपारी
धांडोळा घेत,हातातून निसटलेल्या संचिताचा
स्वतःलाच विचारत टोकदार प्रश्न.
तेव्हा आज्जी घेऊन आली पुढ्यात,
पोस्टाने आलेला लिफाफा
हू....
रांजणगावच्या अभिषेकाची पोचपावती,
गेल्या रविवारच्या त्याच्या
नगर ट्रिपचे प्रमाणपत्र
चार खडीसाखरेचे दाणे,
पाकिटावर प्लास्टिक मध्ये स्टेपल केलेले
ते काढत ती म्हणाली,
यांना देऊन येते
"परवा तासभर बसले होते, महागणपतीच्या आणि स्वामींच्या फोटो पुढे,
तुझ्यामुळे त्यांचा नमस्कार पोचला रे, देवापाशी".
खरं, खोटं.. देवच जाणे
पण त्याला भरून येत
डोळे पुसत तो दोस्ताला
फोन लावतो
"संज्या..
या शनिवारी साडेपाचला स्टार्टर मारतोय गाडीला, तयार रहा.
या वीकएन्डला..अक्कलकोट बरं का....
अक्कलकोट".
==================
अभिजीत अत्रे २८/०९/२०२०
Wednesday, February 20, 2019
करपलेलं नंदनवन
वा-यावर
स्वार झालेला तुझा अश्व
जेव्हा आदळलास बेसावध रथावर,
तेव्हा दाटून आला
काळोख...
जो पाझरला थेट
नंदनवना पासून माझ्या मातीत...बुलढाण्या पर्यंत
झिरपला सर्वदूर...
कुणाचा दादा, दादला, दिर...
परतला घरी, छिन्नविछिन्न अवशेषात, तिरंग्यात लपेटून...
तुझ्या जनाज्यासाठी
जमलेल्या यारांना,
कदाचित जाणवली नसेल
या चितांची धग..
खरे आहे तूझे
उभा देश कळवळला..
पण कोलमडला नाही,
आणि कोलमडणारही नाही
तो कधीच...
आठवते तुला,
तुझ्या माझ्या पणजोबांचा
दोस्त म्हणाला होता,
गाझियोंमे बू रहेगी
जब तलक इमान कि,
तख्ते लंदन तक चलेगी
तेग हिंदुस्तानकि...
आम्ही तुझ्यात
तो जफ़र शोधतो आहे..
आणि तू मात्र
चालला आहेस
प्रहरोप्रहर गडद होत
जाणा-या अंधाराकडे...
मागे फिर, आत्ताच, लगेच, ताबडतोब...
आणि हो,
पेपरमधे तिचे रडणारे
फोटो पाहून,
जश्न मनवणा-या तुझ्या यारांना सांग,
यातून विजयाचा अन्वयार्थ
काढू नका...
कदाचित त्यांना ऐकू येत असेल
आत्ता फक्त आक्रोश,
पण मी पाहिला आहे,
तिच्या नजरेतला अंगार
जो सहज वितळवू शकतो,
हा बर्फाळ भूभाग...
हो, खरे आहे तुझे
तिनेही केले आहे प्रेम
या धरतीवरील जन्नतवर,
लग्नानंतर इथेच कुठेतरी
त्याने आणि तिने
घेतल्या होत्या,
प्रेमाच्या आणाभाका,
तिच्याही पापणीआड आहेत
तीच चिनारची झाडे,
त्याच हसीं वादिंया, आणि
तेच फूरसदचे रातदिन...
पण तिने आता उतरवला आहे
तो साजशृंगार,
तोडून फेकला आहे
माळलेला गजरा,
आणि केला आहे धारण
त्याचा गणवेश....
तुला वाटत असेल की
तु संपवलेस त्याला..
पण तो संपला नाही रे
तो उगवतोय...
तो उगवतोय तिच्या
वज्रचुडेमंडित रूपातून..
तिची करंगळी पकडून
चालणा-या बाळकृष्णातून...
आणि नांगर बाजूला ठेवून
भरतीस निघालेल्या
शेकडो लक्ष्मणातून...
तो कधीच संपणार नाही
तो उगवत राहील
इथल्या अणूरेणूतून...
अवतरेल अविरत
दिशा-दिशातून
पुन्हा पुन्हा...
अंधाराच्या अवर्तनात
फिरणा-या
तुझ्या यारांना सांग...
मागे फिरा, आत्ताच, लगेच, ताबडतोब..
उद्या कदाचित
खूssप उशीर झाला असेल...
अभिजीत अत्रे
१४/२/२०१९
Tuesday, September 4, 2018
नटसम्राट टाईमपास
पण मग..
पण मग त्या
निद्रेतही ईंन्शूलीन पाझरु लागले तर?
Friday, June 7, 2013
दहावी नापास झालेल्यांसाठी
एवढा वार खोल नाही
मरणाचा विचार करावा
एवढे परीक्षेचे मोल नाही
शून्य टक्के शंभर टक्के
सब घोडे बारा टक्के
आयुष्याला लगाम घालावा
असा कोणताच निकाल नाही
आई बोलली बाबा बोलले
भाऊ बहीण असतील चिडले
पण तुझ्याशिवाय कुणासाठी
त्यांच्या आतड्यात ओंल नाही
तुझे प्रयत्न कमी पडले
त्यात इतके काय बिघडले ?
झोळी तुझी रितीच ठेवायला
देव काही कंगाल नाही
जीवन हीच एक मोठी शाळा
प्रगतीपुस्तकावर इथल्या
रंग घामाचा लाल नाही
मार्कशिटची ती काय किमंत?
कागदात मोजता येत नाही हिमंत
मुठी वळवून दाखव जगाला
आयुष्य तुझे फोल नाही
जगण्याला बोल लावावा
एवढा वार खोल नाही…
==========
अभिजित अत्रे
Saturday, January 19, 2013
प्रिय सुनीता,
तू खूप खूप दूर होतीस तेव्हा, हो बरोबर, तेंव्हाच
कदाचित तुझ्या वाचनात ती आता आली असेल
किवां नसेलही, महिना झाला आता त्याला
तेव्हापासून एक उबग आणणारी चढाओढ सुरु आहे
तुला सुरक्षित ठेवण्याची
प्रशासनाने विडा उचलला आहे
तुझ्या भोवती नव्या नव्या लक्ष्
महापालिकेनीही घेतले आहे कंत्रा
तुला जूडो-कराटे शिकवायचे
परवा राजकीय पक्षाच्या महिला आघाड्यांनी
तिळगुळा सवे तिखटाच्या पुड्या लुटल्या
संक्रांतीला, आणि
पोलीस कमिशनर स्वतः जातीनी वाटत आहेत
सहा इंचाहून कमी लांबीच्या सुऱ्या आणि कात्र्या
अगदी मोफत
चंद्रकळेच्या गाठीला असू दे
एखादा पेपर स्प्रे
थोडे अवघडल्यासारखे होईल
पण स्प्रे बांधलेला पदर घट्ट ठेव
एकले नाहीस का? काय म्हणतात
औरंगाबादचे न्यायमूर्ती आणि कुलगुरू
टाळी एका हाताने वाजत नाही, बाई
ज्यांच्या वाणीला तपश्चर्येचे अधिष्ठान नसते
ते ऋषीं शाप देण्याचे सामर्थ्य गमावून बसतात
म्हणून ते तुलाच मंत्र म्हणायला सांगत आहेत
पण तरीही लक्ष दे जरा त्यांच्याकडे
तेवढा एक मंत्र पाठ कर
समोरच्याला इंपोXX करणारा
मोठ्याने सराव कर म्हणण्याचा
बावळटा सारखे तोंडातल्या तोंडात पुटपुटलीस
तर इफेक्ट नाही होत जपाचा
दातखीळ बसली असेल तरीही
आठवायलाच हवे तुला
कोणाला कोणत्या नावाने बोलवायचे ते
भाऊ, दादा, काका, मामा
असे कितीतरी सोपे सोपे शब्द आहेत
तू एखादा सॉफ्ट स्किल कोर्स
का नाही करत हे शब्द शिकण्याचा?
नाही नाही
सरकारने तुझी जबाबदारी नाकारलेली नाही
गृह खाते स्वस्थ बसलेले नाही
परवाच मंत्रालयाने डेल कार्नेजी बरोबर करार केलाय
कॉपी आत्ताच बुक कर, ऑन लाईन
नवे पुस्तक लिहून देणार आहे तो
हाऊ टू विन स्टॉकर एण्ड इनफ्लूंस रेपिस्ट
एक राहिलेच,
तुझ्या मोबाईलवर हे सॉफ्टवेयर डाउनलोड कर
तुझा ठावठिकाणा सांगणारे
आणि हो
उगाच गोंधळून जाऊ नकोस
स्प्रे, मोबाईल, मंत्र, कात्री, तिखट, कराटे
यातले काय काय
कधी कधी
कसे कसे वापरायचे
शिक जरा मल्टीटास्किंग करायला
सुनीता
या देशात प्रत्येक गोष्टींचे मार्केटिंग होते
तुझे तर होणारच
ते बघ ते
नीतिमत्तेचे घाऊक ठेकेदार
ते रोज नवे नवे फर्मान सोडत आहेत
आणि पळी पळीने पाजू पहात आहेत तुला
आपल्या प्राचीन संस्कृतीचे बोधामृत
मला गंमत वाटते कधी कधी
कोणती भारतीय संस्कृती?
आसुर्यस्पर्शा स्त्रीचा उदोउदो करून
तुला घरात कोंडून ठेवणारी?
की सतीची मंदिरे बांधणारी?
जुगारात बायकोला पणास लावणारी?
की गर्भवतीस रानात सोडणारी?
मान्य
याच संस्कृतीत जन्मास आला
रांझ्याच्या पाटलाचे हात पाय तोडणारा राजा
गार्गी मैत्रयीचे गुणगान गाणारे
याच संस्कृतीने
आणि इथेच घोड्यावर स्वार होऊन
लढली होती राणी लक्ष्मिबाई
ताराबाई आणि अहिल्यादेवी
पण हेच अंतिम सत्य नाही
आणि तू ते खास जाणतेस
खळ्यात, मळ्यात, शेतात,
चौकात, घरात, दारात
सर्वत्र
नुसत्या नजरेने वस्त्र फेडणारे दुशा:सन
याचा संस्कृतीत घाऊकपणे उभे राहिलेले
तू पहिले आहेस, वर्षानुवर्षे
या कुबड आलेल्या संस्कृतीची
बासरी वाजवणाऱ्या कृष्णांनी
देवळात सोडलेल्या मुरळीवर
पितांबर पांघरल्याचे ऐकिवात नाही
सावकाराच्या तिजोरीत बंद झालेल्या
यौवनांला आणि डाकबंगल्यात
घुसमटलेल्या अश्रूंना मुक्त
शाश्वत प्रयत्न कुठे झाले या संस्कृतीत?
काळानरूप ठिकाणे फक्त बदलत गेली
इतकेच, अग
एखाद दुसराच जाणता राजा
बाकी सगळा बेंडबाजा
सुनीता
सनातन मुल्यांची राख चोपडलेले पुजारी
तुझी दिशाभूल करायला टपून आहेत
ते तुला सत्यवान सावित्रीच्या कहाण्या ऐकवतील
आणि वडा भोवतीच्या दोऱ्यात गुरफटून टाकतील
विचार त्यांना
मातृसत्ताक देशात का मारल्या जातात मुली
जन्माला येण्या अगोदरच?
नाही नाही
सगळे तसेच आहेत असे नाही
पण तरीही, दुर्देवाने
युगान मागून युगे जाऊनही
ही मातृसत्ताक संस्कृती अजून नसा नासात
भिनलेली नाही
सार्वत्रिक चित्र हेच आहे की
मांडवात दुर्गेची पूजा करणारे
घरात चहाचा कपही विसळत नाहीत
सुनीता
तुलाही युगान युगांची सवय झाली आहे
वामांगीच उभे राहण्याची
आणि म्हणून मला राग आहे
तुला पुरातन काळापासून फसवत आले
या तत्वज्ञानाचा, ज्याच्या जीवनधारेवर
व्रतवैकल्यचि पुटे चढलीत
मलाही अभिमान आहे भारतीय संस्कृतीचा
पण माझी भारतीय संस्कृती पुराणाच्या
पानात दडलेली नाही
तिला व्रतवैकल्यचि कोळीष्टीके
चिकटलेली नाहीत
ती दिसते मला
जंतर मंतरच्या उत्स्फूर्त स्फुलींगात
तुला समानहक्क मिळवून देणाऱ्या
नव्या कायद्याच्या उद्घोषात
तुझ्या मुक्त हास्यात
आणि हो,
रयाम्पवरच्या तुझ्या
धीट पदन्यासातही
सुनीता
सुनीता विल्यम्स
हो, विल्यम्स, तूच तेव्हा इथे नव्हतीस
आकाशावर स्वार होतीस, तब्बल १२७ दिवस
त्यांना तुझ्या अंतराळ भरारीचे मोल अद्याप कळलेले नाही
तुझ्या सामोसे खाण्याचेच त्यांना जास्त कौतुक
म्हणूनच ते अजून चाकू, कात्र्या आणि तिखटाच्या
पुड्या वाटत बसलेत, स्वत: कुठेही न बदलता
क्षितिजांच्या लक्ष्मणरेषा ओलांडून
आकाशगंगेवर तू एक उर्जस्वल चित्र रेखाटलेस
आदिशक्तीच्या अंगभूत सामर्थ्याचे
पण ते पाहण्याची हिम्मत निर्माण व्हायची आहे
इथल्या म्हाताऱ्या घोडेछाप झापडबंद डोळ्यांत
सुनीता
तू माझ्या भारतीय संस्कृतीचे प्रतिक आहेस
अशी संस्कृती जी उभी आहे
समतेच्या तीरावर, विज्ञानाचे पंख लेवून
म्हणून तुला सोपवू पाहतोय मी
माझ्या मुलीचा हात
या नव्या वाटेवर
ती सप्तपदी चालू शकली नाही
तरी चालेल
पण तिचे यान
सप्तऋषींचा तारका पुंज शिवून येईल
चाळणी आडून चंद्र पाहायचे संस्कार
ती विसरली तरी चालेल
ती चंद्रावर पाय रोवायला शिकेल!
सुनीता
कदाचित मी खूप काही मागतोय
कदाचित मी नको इतका आशावादी आहे
पण काय करू?
मला नव्या अभ्युदयाची आस आहे
कारण माझी मुलगी, माझा श्वास आहे.
============
अभिजित अत्रे
Wednesday, December 26, 2012
वैकुंठातला निवारा
Friday, December 14, 2012
गझल:-- ग्यांगवॉर
==============================
गंजून गेले भाले, म्यान तलवार झाली
या शहरातील पांडवांची, वस्ती का लाचार झाली?
==========
अभिजित अत्रे
Monday, December 3, 2012
नकार
शाबूत होते माझ्या बेसावध डोळ्यात
एक इंद्रधनुष्य, त्याच्या सप्तछटांनसकट
आता हे रंगहीन अस्तित्व कोसळत आहे
एका तीव्र उतारावरून, खोल खोल
तळ नसलेल्या काळोख्या दरीत
एखाद्या उंच पर्वताच्या शिखरावरून
निसटलेल्या दिशाहीन पत्थरा प्रमाणे
आता अटळ आहे
ठिकऱ्या होऊन विखरून पडणे
पण
अजूनही तुझ्या शब्दांवरचा माझा विश्वास
तसूभरही कमी झालेला नाही
आठवते?, पाठ वळवून निघताना
तू म्हणाली होतीस की तसे
माझे काही बिघडणार नाही फारसे
तुझ्या नकाराने
==========
अभिजित अत्रे