Saturday, July 28, 2012

गंमत गाणे: अनूकरण

दहाव्याच्या विधीसाठी जाताना
ओम्कारेश्वरापाशी वळताना
पहिला गुरुजींनी चालताना
डोश्याचा स्टॉल उघडताना

मालक म्हणाला गुरुजी काय घेणार
आम्ही हवी ती व्हरायटी देणार
मसाला डोसा - अमूल डोसा
शेजवान डोसा - म्हैसूर डोसा
स्पंज डोसा- लोणी डोसा
पेपर डोसा - रवा डोसा
कट डोसा - सेट डोसा
का घेता  आपला - साधाच डोसा?

परतल्यावर घाटावर गुरुजीना विचारले एकाने
दक्षिणेचा अंदाज सांगा जरा बेताने
गुरुजी म्हणाले -- वाचला नाही का फळा?
पिंडास पक्षी कोणता --शिउ दे बाळा
सफेद हवा -- का काळा?
पांढरा बगळा -- का गाणारी कोकीळा
डोमकावळा - का आपला साधाच कावळा?


आणि हवेत फिरत असतो आत्मा पितरांचा 
त्याला द्यायचा आपण मोक्ष कितीचा?
शंभरात प्रेतात्मा
दोनशेत मृतात्मा
तीनशेत सुखात्मा
चारशेत हुतात्मा
पाचशेत अंतरात्मा
दक्षिणे शिवाय -- भटकती आत्मा
============
अभिजित अत्रे

Monday, July 23, 2012

परीराणी

परीराणी परीराणी ---  का गं तुझ्या डोळा पाणी
पिंजलेल्या धुक्यातून --- का गं तुझी उदास कहाणी?


परीराणी परीराणी--- तुझा झगा कसा फाटला
जादूच्या छडीवरचा --- तारा कसा तुटला?


परीराणी परीराणी--- का गं तुझी मूक वाणी
चांदण्यात भिजलेली --- गेली कुठे तुझी गाणी?


परीराणी परीराणी--- तुझे पंख कुठे गेले
आकाशाला वेढणारे --- तुझे स्वप्नं कुठे गेले?


परीराणी परीराणी--- तुझे रंग का गं उडून गेले
परीराणी परीराणी--- तू लग्न का गं केले?
====================
अभिजित अत्रे

Wednesday, July 18, 2012

का येत नाही पाउस?

ते म्हणाले भक्ती आटलीय म्हणून...
आम्ही विठोबाला साकडे घातले

ते म्हणाले माणसा माणसात तेढ वाढलीय म्हणून...
आम्ही सर्वधर्मीय प्रार्थना म्हटली

ते म्हणाले प्रथा पाळल्या नाहीत म्हणून...
आम्ही बेडूक बेडकीचे लग्न लावले

ते म्हणाले लिकेजचे तळतळाट लागले म्हणून...
आम्ही बंद नळाच्या बंद योजना पुन्हा सुरु केल्या

ते म्हणाले पाणी वळवले नाही म्हणून...
आम्ही ब्रम्हपुत्रा-मुठा नदीजोड प्रकल्पाचे टेन्डर काढले

ते म्हणले  भ्रष्ट्राचार वाढला म्हणून...
आम्हीं सगळ्या धरणातला गाळ उपसून काढला

ते म्हणाले हार्वेस्टिंग केले नाही म्हणून...
आम्ही करमाफी जाहीर केली

ते म्हणाले झाडे लावली नाहीत म्हणून...
आम्ही वृक्ष प्राधिकरणास हाय कोर्टात खेचले

ते म्हणाले ग्लोबल वार्मिंग झाले म्हणून...
आम्ही निसर्गप्रेमींना रिओच्या समिटला पाठवले

ते म्हणाले कार्बन क्रेडीटस मिळवले नाहीत म्हणून....
आम्ही राज्यसभेत शोध मोहीम चालू केली

ते म्हणाले अडलेले पाणी जिरले नाही म्हणून...
अम्ही पद्मश्री, पद्मविभूषण आणि बरच काही बहाल केले

बंडूला मात्र एक कळेना
एवढं सग्गळ सग्गळ करूनही
हिंदी आणि अरबी महासागरात अजूनही
कमी व विचित्र अशा दाबाचे पट्टे
वायदेबाजारात गोदामातील धान्यावर 
जास्त भावाचे अन जास्त दाबाचे सट्टे
अन त्याच्या डोस्क्यावर अजूनही
चिंतेचे 'काले घने बादल'
============
अभिजीत अत्रे

Friday, July 13, 2012

तालिबान

पेपरात पानभर पसरलेले फोटो
पाठमोरी उकिडवी बसलेली स्त्री
मागे बंदूक रोखून उभा नवरा
सुटलेली गोळी
काहीच हालचाल नाही
ती मान वळवून पण पाहत नाही
आणि पळूनही जात नाही
ती तशीच बसलेली
दुसरी, तिसरी, चौथी गोळी
ती कोसळीय
थोडी धुगधुगी बाकी आहे
अजून गोळ्या
पाचवी.. सातवी.. नववी
ती शांत झालीय
भोवतालच्या गर्दीत जल्लोष
हे ही फ्रेम झालय

फोटो पाहून तिचे मन सैरभैर होऊन जाते
नवरयाच्या आठवणीने ती गलबलून जाते
दारू पिऊन रोज तिला मारणारा दादला
काल मध्यरात्री तिने दारच उघडले नाही
कुठे गेला असेल?
काय खाल्ले असेल?
रात्री बारानंतर भुर्जीची गाडी पण बंद होते
आपण भारतात, पुरोगामी महाराष्ट्रात जन्मलो
अफगाणिस्तानात नाही, नाहीतर...?

ती तशीच धावत सुटते शेजारच्या मंदिराकडे
मूर्तीच्या पायावर डोके टेकवून हंबरडा फोडते
तिच्या अश्रूंनमध्ये विरघळतात
तिच्या पाठीवरचे वळ आणि
अंगभर चिकटलेल्या बुभुक्षित नजरा
गर्दीतले चोरटे ओंगळ स्पर्श
ती अग्निपरीक्षा दिल्यासारखी
अंतर्बाह्य स्वछ होते, घराकडे वळते

पोटूशा बायकोला वनवासात पाठवणाऱ्या
देवालाही गहिवरून येते आपल्या
सनातन संस्कृतीच्या या दर्शनाने
मग तो स्वतःच स्वतःवर
फुले उधळून घेतो गाभाराभर
आणि आपल्या कृपाकटाक्षाने तो 
भरून टाकतो तिच्या घरातला रिता
घासलेटचा क्यान  
==============
अभिजित अत्रे
=============

Tuesday, July 10, 2012

पुलावरचे एस. एम. जोशी

एका दिवसाचा तर प्रश्न आहे
कुणाला काहीही कळणार नाही
मोहरांची थैलीच दिली आहे चित्रगुप्तास
किडानंदानी साहेबांनी
तुम्ही फक्त नक्की या
तुमच्याशिवाय काम होणार नाही
एस. एम.

फक्त हडपसर वरून नका येऊ
तुमची इच्छा होईल
तुमच्या नावाच्या शाळा विद्यालये पाहण्याची
पण आजूबाजूच्या टाउनशीपच्या गराड्यात
पार  हरवलीत ती, तुम्ही पण तसेच हरवाल,
रस्ता चुकाल, बायपासने भरकटाल
खराडी किवां कल्याणीनगरला पोचाल
खेंड नाही राहिले खराडी आता
मोठ्ठे आयटी हब झाले आहे
उगाच मराठीत पत्ता विचारात फिराल
तर नवी पिढी गावंढळ समजेल तुम्हाला
एस. एम.

मान्य, १९८९.. म्हणजे..इनमिन दोन तप
तशी फार वर्ष नाही झाली तुम्हाला जाऊन
पण या तेवीस वर्षात पुणे खूप खूप बदलय
पुलाखालून बरंच पाणी....अहो बरंच कसलं?
सगळंच पाणी वाहून गेलंय
खूप खूप प्रगती केलीय शहराने
सगळीकडे बऱ्यापैकी समानता प्रस्थापित झालीय
एस. एम

तुम्हाला तुमच्या जुन्नरचा शेळके आठवतो
फ्लोरा फाउंटनच्या १०५ मधला हुतात्मा
ज्याच्या पोराने कर्जबाजारी होऊन शेती विकली होती
आणि नंतर आत्महत्या केली होती, तो
त्याच्या नातवाचे आता खूप छान चाललंय
महिना दहा हजार पगार मिळतो त्याला
कॉलसेंटरच्या कॅबवर ड्रायव्हर आहे
शिवाय त्याची बायको एका आयटी फ्यामिलीकडे
फुलटाईम घरकाम करते
तिलाही मिळतात पाच हजार दरमहा
बावधनला मालकीची पत्र्याची शेड घेतलीय
सेकंडह्यांड रंगीत टीव्ही, टाटाची डिश आहे
सग्गळे सग्गळे च्यानल दिसतात घरात
हे समाजात समानता रुजण्याचेच लक्षण नाही का
एस. एम

याहून खूप अधिक प्रगती झाली असती
पण तुमचे काही साथी सुधारणांच्या आड येतात
आपली बुरसटलेली विचारसरणी टिकवू पाहतात
त्या हमाल पंचायतवाल्या आढावांचच पहाना
ते त्यांच्या कष्टाच्या भाकरीतच अडकले आणि
पुण्यात गल्लोगल्ली पिझ्झाहट्स उभ्या राहिल्या
झुणका भाकरीने फक्त पोट भरते
स्टेटस नाही मिळत, पिझ्झ्यासारखे
त्यांना हे तुम्ही सांगायला हवे
एस. एम


समृद्धी शाम्पेंनच्या बाटली सारखी
फसफसून वाहतेय पुण्याच्या रस्त्या रस्त्यावर
रेशनच्या दुकानासमोर रांगा नाही लागत आता
त्या लागतात दाजीकाकांच्या दुकानासमोर
सोने पण गोळ्या बिस्किटा सारखे खरेदी करतात लोक
चौका चौकात, काचेच्या उंचच उंच इमारतीतून भरभराट
मदिरेच्या शिगोशिग भरलेल्या पेल्यासारखी हिंदकळतीय
पण तुमचे काही मित्र अजूनही
कागद, काच व पत्राच चिवडत बसलेत
एस. एम

आहेत.. बऱ्याच झोपडपट्ट्या आहेत अजून शहरात
एसआरे खाली किडानंदानी साहेब त्या डेव्हल्प करणार आहेत
हे झोपडपट्टीवाले आणि मध्यमवर्गीय एंक ब्लॉटच आहेत सिटीवर
ऐश्वर्याची एवढी गंगा वाहतेय पण हे दरिद्रीच राहिले
आता याला तुम्ही आम्ही तरी काय करणार?
त्यांना नाही आली संधी साधता
त्यांना नाही जमले हिसकवायला
त्यांना नाही आले ओरबाडता
शिकलेच नाहीत ते पुढेपुढे करायला
अहो, जाणीवा देखील बोथट नाही करता आल्या त्यांना
मग असे लोक मागेच पडणार नाहीत का?
त्यांच्यासाठी आपण किती काळ रडायचे?
एस. एम


या चिल्लर लोकांची चर्चा तरी कशाला?
आपले काम यापेक्षा खूप महत्वाचे आहे
तर मी सांगत होतो कि तुम्ही
हडपसरला न जाता थेट लकडीपुलावरच उतरा
कर्वेरोड ने गरवारे महाविद्यालयाकडे यायला लागा
थोडा धुराचा त्रास होईल, थोडे डोळे चूरचूरतील
पण धूर हा प्रगतीचा द्योतकच नाही का?
पूर्वी सोन्याचा निघायचा, आता गाडीचा
एवढाच काय तो फरक
एस. एम

तुम्ही गरवारे पासून डावीकडे वळा
नुकताच तिथे मोठ्ठा मॉल उभा केलाय
बाजूच्या संजीवन हॉस्पिटलला थोडा त्रास होणार
हे कळले होते, पण तुमच्या नावाचा पूल व हॉल
लोकांना लवकर सापडत नाही अशी तक्रार होती
त्यासाठी एक ल्यांडमार्क तयार करण्याची गरज होती
म्हणूनच पालिकेनी परवानगी दिलीय या मॉलला
केवळ तुमच्यासाठी
एस. एम

या मॉलच्या नाकावर टिच्चून किडानंदानी साहेबांना
त्याहूनही  मोठा मॉल व मल्टीप्लेक्स उभारायचाय
पालिकेनी ठोसरपागेची जागाही डिरिझर्व केलीय
पार्किंगची समस्या मात्र खूपच जटिल आहे
साहेबांचे म्हणणे आहे कि आपण तुमच्या नावचा पूल
दुमजली करू आणि फक्त पार्किंगसाठी वापरू
फुटपाथ पदच्यार्‍यानसाठी मोकळा ठेवायचा
नाही तरी तुमच्या हॉलवर येणारे लोक कुठे चारचाकी वापरतात?
एस. एम

पुलावरच्या पादचारी मार्गांवर छान प्रदर्शन लावायचे
गेल्या वीस वर्षात पुणे कसे बदलले याचे
आपण त्याला 'एस. एम जोशी हेरिटेज वॉक' असे नाव देवू
पुलाच्या तोंडावर आपण तुमचा एक बाकावर बसलेला
पुतळा इन्स्टॉल करू, मॅकडोनाल्डच्या बाहेर असतोना तसा
मान्य मान्य तुम्ही थोडे ऑड दिसाल
पण यंग जनरेशनला आवडते
ऑड लोकांबरोबर फोटो काढून फेसबूकवर लोड करायला
एस. एम

साहेबांचे प्रपोजल तुमच्या फायद्याचेच आहे
तुम्ही सग्गळ्या क्लासमधल्या लोकांच्या घराघरात पोचाल
पण तुमच्या ओल्ड जनरेशनच्या अनुयायींना हे नाही पटत
प्रगतीच्या आणि विकासाच्या ते नेहमीच आड येतात
त्यांना तुम्हीच समजावून सांगू शकता
किडानंदानी साहेब खास वेळ काढून मिटींगला येणार आहेत
त्यांच्यासाठी, पुण्याच्या विकासासाठी आणि समतेसाठी
नक्की यायच, एका दिवसाचा तर प्रश्न आहे
कुणाला काहीही कळणार नाही
एस.एम.
==========
अभिजित अत्रे
==========

Friday, July 6, 2012

थोडा टाइमपास: आदर्श वात्रटिका

(चाल: कोणत्याही आदर्श भोंडल्याची)

सुशीलकांता विलासकांता असं कसं झालं.
असं कसं वेडं माझ्या नशिबी आलं
सासूसाठी बांधा म्हंटले एक न्यारा बंगला
फुक्कटच्या फ्ल्याटमध्ये जीव यांचा रंगला
इनामी नाही, बेनामी नाही, नावावर घेतला
नवखेपणा कसा यांच्या खुर्चीवर बेतला
सुशीलकांता विलासकांता असं कसं झालं?
==============
(चाल: अटक मटक चवळी चटक)

लाला फाटक... लाला फाटक
कशी टाळू.. मी आता अटक
फ्ल्याटवर पाणी सोड सोड
माझी सही खोड खोड
सही कोणी खोडेना
दारातली सीबीआय उठेना
============
(चाल: माझ्या मामाचे पत्र हरवले)

आदर्शची फाइल.. ऽ ऽ ऽ . हर ऽ ऽ वली
ती ऽ ऽ ऽ मला ऽ ऽ ऽ सा ऽ ऽ ऽ पडली
नको ती ऽ ऽ ऽ फाइल ज ऽ ऽ ऽ .ळाली
भानगड सग ऽऽ ळी क ऽऽऽ .ळाली
अब्रू धुळीला मि ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ळाली
====================
(चाल: एक लिंबू झेलू बाई दोन लिंबं झेलू)

एक सदनिका घेऊ बाई दोन सदनिका घेऊ
दोन सदनिका घेऊ बाई तीन सदनिका घेऊ
तीन सदनिकांचा केला करार
सिंधी काका व्हा आता फरार
कशाला झालात यांचे चाकर
गोड गोड होती भगवी साखर
=======
(चाल: कोण म्हणतो मी टक्का दिला)

कोण म्हणतो मी परवानगी दिली?
सुशील म्हणतो तू परवानगी दिली
कारे सुशील मी परवानगी दिली?
कोण म्हणतो तू परवानगी दिली?
विलास म्हणतो तू परवानगी दिली
कारे विलास मी परवानगी दिली?
कोण म्हणतो तू परवानगी दिली?
अशोक म्हणतो मी परवानगी दिली
कारे अशोक.....
(बालपण आठवा.. हा न संपणारा खेळ आहे)======================
अभिजित अत्रे

Wednesday, July 4, 2012

गम्मतगाणे:: आयझ्याक न्यूटन आणि दिगंबर शहाणे

किव येते मला आर्यभट्टाची, पूर्वजांची, भारतीयांची
सरशी होऊ दिली त्यांनी त्या आयझ्याक न्यूटनची
मी नसती वाट पाहिली सफरचंद पडण्याची
गरज काय हो असल्या वेळखाऊ प्रचितीची?


असेच काहीतरी म्हणाला होता दिगंबर शहाणे
आकाशात दगड भिरकावून त्याने अगदी सहजपणे
सिद्ध केला होता नियम गुरुत्वाकर्षणाचा
आम्हीही केला होता तेव्हा गजर टाळ्यांचा


अशीच दाद दिली होती त्याला अख्या वर्गाने
जेव्हा दिगंबरने उचली होती शेंगांची टरफले नेटाने
आणि टिमवर्कचे महत्व समजावून सांगून खास
त्याने बाळ गंगाधर टिळकास केले होते नापास


तेव्हा वाटायचे दिगंबर खूप मोठा होणार
त्याच्याकडे पाहताना आपली टोपी पडणार
इतरांच्या टोप्याच उडवत राहिला तो आयुष्यभर
पण दिगंबर शहाणे नाही झाला मोठा वितभर


तेंडूलकरचे शंभरावे शतक पाहताना
तो पॉटिंगच्या आठवणीने गहिवरायचा
लताचा आर्त सूर ऐकताना
दिनानाथच्या पार्किगबद्दल बोलायचा


दिगंबर अजूनही विचारतो सर्वाना
किशोरकुमार सहनच कसा होतो लोकांना?
अमिताभला जर अभिनेता म्हणायचे
तर बेन किंग्सलेने काय करायचे?


दिगंबरला हापूस आंबे...आवडत नाहीत
दिगंबरला काजूही ...आवडत नाहीत
पानात वाढली पुरणपोळी जरी
तो  म्हणणार या पेक्षा पाणीपुरी बरी


दिगंबरची जमात पसरलीय खोलवर
भेटते ती शाळेत, कचेरीत, रस्त्यावर
सगळेच दिगंबर रोज थुंकतात एका सूर्यावर
आणि आपले वेगळेपण मिरवतात बघ्यांनवर


मी मात्र आता त्याच्या भोवतालच्या गर्दीत नसतो
दिगंबरचा चेहरा मला चिकट व गलिच्छ भासतो
मान वर करून जेव्हा तो सूर्यावर थुंकतो पचापचा
विसरतो तेव्हा तो न्यूटनचा नियम गुरुत्वाकर्षणाचा
==========
=============
ता.क: दिगंबर शहाणे हे नाव काल्पनिक आहे, पण व्यक्ती खरी आहे. खरे नाव सांगता येत नाही कारण दोन तीन शहाणे आजूबाजूलाच आहेत. असेच, काही अधिक- काही उणे, दिगंबर शहाणे तुमच्याही भोवती असतील. तुम्हाला ते जर भेटले नसतील तर तुम्ही भाग्यवान आहात.----- अभिजित अत्रे
======